تفاوت کود فسفات با کود فسفیت پتاسیم چیست؟ بررسی عملکرد کودی و قارچ‌کشی این دو ترکیب

در بین نهاده های تغذیه گیاهی، اسامی مشابه میتوانند باعث سردرگمی شوند. دو مورد از این ترکیبات که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، کودهای حاوی فسفات (مانند نیترات فسفات) و کودهای حاوی فسفیت (مانند فسفیت پتاسیم) هستند. هر دو نام، کلمه "فسفر" را در ذهن تداعی میکنند، اما عملکرد آنها در گیاه به طرز شگفت‌انگیزی متفاوت است. بسیاری از کشاورزان با این پرسش روبرو بودند که تفاوت کود فسفیت پتاسیم با کودهای فسفاته معمولی چیست؟ آیا میتوانم آنها را به جای یکدیگر استفاده کنم؟

پاسخ کوتاه و قاطع: خیر. این دو ترکیب نه تنها جایگزین یکدیگر نیستند، بلکه برای دو هدف کاملا متفاوت طراحی شده‌اند. درک این تفاوت کلیدی به شما کمک میکند تا از هر محصول در جای درست خود استفاده کرده، از هدر رفتن هزینه جلوگیری کنید و سلامت و باروری باغ خود را به صورت علمی مدیریت نمایید.

فسفات (Phosphate) و فسفیت (Phosphite):تفاوت در یک اتم اکسیژن، و یک دنیا کارایی

برای درک تفاوت عملکردی، ابتدا باید به تفاوت ساختاری این دو یون نگاه کنیم. این تفاوت به ظاهر کوچک، دلیل اصلی رفتار کاملا متفاوت آنها در گیاه است.

ساختار شیمیایی:PO4  در برابر PO3

• یون فسفات (Phosphate) :فرم اصلی و پایدار فسفر در طبیعت است. ساختار آن شامل یک اتم فسفر است که به چهار اتم اکسیژن متصل شده است (PO4³⁻) .
• یون فسفیت (Phosphite) :فرمی از فسفر است که یک اتم اکسیژن کمتر دارد. ساختار آن شامل یک اتم فسفر است که به سه اتم اکسیژن متصل شده است (PO3³⁻) .

همین یک اتم اکسیژن کمتر، باعث می شود که یون فسفیت بسیار متحرک‌تر و ناپایدارتر از فسفات باشد و گیاه آن را به عنوان یک مولکول کاملا متفاوت شناسایی کند.

نقش فسفات: سوخت اصلی برای رشد و انرژی گیاه

وقتی صحبت از تغذیه گیاه با عنصر فسفر می شود، منظور ما منحصرا فرم فسفات است. گیاهان برای تمام فرایندهای حیاتی خود، فسفر را فقط به شکل یون فسفات (PO₄) میتوانند جذب و مصرف کنند.

فسفات به عنوان منبع تغذیه فسفر

فسفر به عنوان یکی از سه عنصر درشت مغذی اصلی(NPK)، نقشی حیاتی در موارد زیر دارد:

• رشد و توسعه ریشه: فسفر مهمترین عنصر برای تحریک ریشه‌زایی، به ویژه در مراحل اولیه رشد است.
• تولید و انتقال انرژی :فسفر جزء اصلی مولکول انرژی سلولی (ATP) است و در تمام فرایندهای انرژی‌بر گیاه، از جمله فتوسنتز، نقش دارد.
• گلدهی و تشکیل میوه: فسفر برای تشکیل گل، دانه و میوه باکیفیت ضروری است.

کود نیترات فسفات به ماکس راهکار تخصصی برای تأمین فسفر

نیترات فسفات

برای تأمین نیاز تغذیه‌ای گیاه به فسفر، باید از کودهایی استفاده کرد که این عنصر را به فرم فسفات در اختیار گیاه قرار میدهند .کود نیترات فسفات به ماکس یک محصول مایع و تخصصی است که به عنوان یک کود استارتر قدرتمند عمل می کند.

ویژگی‌های کلیدی نیترات فسفات به رشد:

• فسفر بالا و قابل جذب :این محصول با داشتن ۳۰ درصد فسفر محلول به فرم فسفات، منبعی غنی و در دسترس برای تقویت ریشه‌زایی و تأمین انرژی اولیه گیاه است.
• نیتروژن نیتراته :وجود ۱۰ درصد نیتروژن به فرم نیترات، به جذب سریعتر فسفر کمک کرده و رشد اولیه شاخ و برگ را نیز حمایت می کند.
• اسیدیته بسیار بالا (pH<1) :این ویژگی منحصربفرد، نیترات فسفات به ماکس را به گزینه‌ای ایده‌آل برای خاک های قلیایی ایران تبدیل کرده است. خاصیت اسیدی آن به کاهش موضعی pH خاک در ناحیه ریشه کمک کرده و جذب فسفر و سایر ریزمغذی‌های قفل شده در خاک را به شدت افزایش میدهد.

نقش فسفیت: واکسن و محافظ سیستمیک گیاه

حال که با نقش تغذیه‌ای فسفات آشنا شدیم، نقش فسفیت چیست؟ فسفیت یک ترکیب شگفت‌انگیز با عملکردی کاملا متفاوت است.

آیا فسفیت میتواند جایگزین فسفات برای تغذیه گیاه شود؟

پاسخ قاطع و علمی، خیر است. سیستم متابولیک گیاه، یون فسفیت (PO₃) را به عنوان منبع غذایی فسفر شناسایی نمی کند .در واقع، مصرف بیش از حد فسفیت می تواند با یون فسفات برای جذب شدن توسط ریشه رقابت کرده و حتی علائم کمبود فسفر را در گیاه ایجاد کند.

عملکرد اصلی فسفیت: یک قارچ‌کش و القاکننده مقاومت سیستمیک

عملکرد اصلی فسفیت، دفاعی است. این ترکیب مانند یک واکسن برای گیاه عمل کرده و سیستم ایمنی آن را در برابر بیماریها، به ویژه بیماری های قارچی، تقویت می کند.

• اثر مستقیم قارچ‌کشی: یون فسفیت میتواند به طور مستقیم رشد برخی از قارچهای بیماری‌زا مانند فیتوفترا (عامل بیماری گموز یا پوسیدگی طوقه) را مهار کند.
• اثر غیرمستقیم (القا کننده مقاومت): مهمترین نقش فسفیت، تحریک سیستم دفاعی طبیعی خود گیاه است. یون فسفیت پس از جذب، در سراسر گیاه حرکت کرده و به سلول ها سیگنال خطر می دهد. این سیگنال باعث می شود گیاه ترکیبات دفاعی طبیعی به نام فیتوالکسین‌ها تولید کند. این ترکیبات، گیاه را در برابر حمله آینده عوامل بیماری‌زا مقاوم می سازند.

فسفوکا (فسفیت پتاسیم) به رشد برای تقویت دفاع گیاه

برای بهره‌مندی از خواص دفاعی و قارچ‌کشی فسفیت، شرکت «به رشد» محصولی تخصصی با نام فسفوکا (PHOSPHOKA) را ارائه می دهد.

ویژگی‌های کلیدی فسفوکا به رشد:

• کود-سم دو منظوره: فسفوکا یک کود مایع با غلظت بالای فسفیت پتاسیم است که همزمان دو هدف را دنبال می کند:
1. تقویت سیستم ایمنی: با تامین یون فسفیت، مقاومت گیاه را در برابر طیف وسیعی از بیماریهای قارچی مانند گموز، سفیدک دروغی و بوته میری افزایش می دهد.
2. تامین پتاسیم :با داشتن ۴۰ درصد پتاسیم، به افزایش کیفیت محصول، بهبود رنگ‌آوری و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی کمک می کند.
• جذب سریع و حرکت دو طرفه: مولکول فسفیت به دلیل اندازه کوچکتر، به سرعت از طریق برگ و ریشه جذب شده و در تمام اندام های گیاه، از ریشه تا برگ، حرکت می کند و یک حفاظت کامل و سیستمیک را فراهم می آورد.

خلاصه تفاوت‌ها: چه زمانی از کدام کود استفاده کنیم؟

قیمت و خرید کودهای تخصصی

قیمت این محصولات به عواملی چون خلوص مواد اولیه، تکنولوژی فرمولاسیون، غلظت و برند تولید کننده بستگی دارد. انتخاب محصول درست برای هدف درست، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه است که از هدر رفتن هزینه و آسیب به محصول جلوگیری می کند.

با توجه به نیازهای متفاوت هر باغ، برای اطلاع از قیمت دقیق و دریافت مشاوره تخصصی جهت انتخاب بهترین راهکار برای باغ خود، توصیه میشود با کارشناسان فروش شرکت به رشد کویر رفسنجان تماس حاصل فرمایید. شما می توانید برای خرید اینترنتی یا حضوری محصولات، از طریق راه‌های ارتباطی شرکت اقدام نمایید.

سوالات متداول

۱ . آیا فسفیت پتاسیم می تواند کمبود فسفر گیاه را برطرف کند؟

 خیر. فسفیت نمی تواند نیاز تغذیه‌ای گیاه به فسفر را تأمین کند. برای این منظور باید از کودهای حاوی فسفات مانند نیترات فسفات یا کود  10-52-10 استفاده کرد.

۲.  آیا می توانم فسفیت پتاسیم و نیترات فسفات را با هم مخلوط کنم؟

به دلیل تفاوت زیاد در pH (اوره فسفات و نیترات فسفات بسیار اسیدی و فسفیت پتاسیم قلیایی است)، اختلاط مستقیم آنها توصیه نمی شود. بهتر است این دو محصول به صورت جداگانه مصرف شوند.

۳.  بهترین زمان مصرف کود فسفیت پتاسیم برای پسته چه موقع است؟

 بهترین زمان مصرف به صورت پیشگیرانه در اوایل فصل رشد برای تقویت سیستم ایمنی، و یا به صورت درمانی با مشاهده اولین علائم بیماری گموز (شیره سیاه روی تنه) است.

۴.  آیا فسفیت پتاسیم یک سم است؟

 فسفیت پتاسیم یک "کود-سم" محسوب میشود. این ترکیب علاوه بر خاصیت قارچ‌کشی، حاوی عنصر غذایی پتاسیم نیز میباشد و با فعال کردن سیستم دفاعی خود گیاه عمل می کند، به همین دلیل درجه سمیت بسیار پایینی دارد و دوره کارنس آن صفر است.